De doorkijksluis

Zelf een gekke plek gespot? Deel je locatie op deze blog!

Een skatehal in een voormalige kerk, een indoor camping in een oude garage* en een hotel in een vroegere bolletjesbajes*: Nederlanders zijn gek op hergebruik.

Maar bij Well, in Noord-Limburg, vind je wel een heel bijzonder staaltje gebouwenrecycling: een bezoekerscentrum in een oude sluis. Waar ooit binnenvaartschepen met zand of grind werden geschut, nippen nu gasten van een prosecco of witbiertje. De sluiswachters hebben plaatsgemaakt voor serveersters met Limburgse tongval: wat kan ik voor oe insjenke?

De 160 meter lange sluis vormt het hart van Nationaal Park de Maasduinen en heeft een hele toepasselijke naam: In de Sluis. Toch is die naam nogal misleidend. In de Sluis bevindt zich niet ín de sluis, maar er bovenop. Architectenbureau CéGé Ingenieurs tekende voor een doorzichtige bak die als een enorm aquarium dwars op de sluis ligt. Bezoekers die langs het oude sluiswachtershuis rijden, kijken dóór het bezoekerscentrum op het Reindersmeer. Een typisch geval van een doorkijksluis, dus.

De sluis bij Well heeft een memorabele staat van dienst. Zo’n 20.000 zand- en grindschepen overbrugden hier het niveauverschil tussen het Reindersmeer en het Leukermeer, beide aangelegd voor de winning van beton- en metselzand. Toen de zandwinning in 2001 werd gestaakt, veranderde de sluis van de ene op de andere dag in een overbodig obstakel. Een obstakel dat verrassend genoeg is omgetoverd tot een publieksattractie met een maximale sluisbeleving.

Door via een metalen trap in de sluisbak af te dalen, kun je zelf als het ware ervaren hoe het was om als schipper van een grind- of zandschip je lijnen om een van de bolders te slaan. Al heb je voor die beleving je fantasie hard nodig. De voor een sluis zo kenmerkende niveauverschillen hebben plaatsgemaakt voor een permanente flatliner en de doorkijksluis heeft al in geen 15 jaar meer een schip gezien. Gasten die aan de binnenkant van de sluis een vorkje prikken, kijken uit op een  verpletterend  lege sluisbak, zonder aken of beunschepen, pruttelende dieselmotoren en schreeuwende schippers. 

Zelfs het terras aan de buitenkant van de sluis, dat net een plagerige twee meter boven het Reindersmeer zweeft, lijkt te wachten tot de natuur weer in beweging komt en het water de bezoekers onder hun voetzolen kust. Maar volgens architect Johan Cornelis doet dat moment zich pas voor ‘tijdens een zondvloed’. 

Dat is zelfs voor een sluis een erg lange wachttijd.

*De Indoor Camping in Alkmaar staat beschreven in de Gekste Plek van Nederland deel 2.

Klik hier om het boek te bestellen. Over het Arresthuis in Roermond, vroeger bekend als de Bolletjesbajes, lees je alles in de Gekste Plek van Nederland (deel 1).